Bağımsızlık Yolunda İskoçya 08.09.2014

15 Ekim 2012'de Britanya Başbakanı David Cameron ve İskoçya Başbakanı Alex Salmon (SNP- Ulusal İskoç Partisi) arasında imzalanan anlaşma uyarınca, İskoçyalılar 18 Eylül 2014'de, ülkelerinin bağımsız olması gerekip gerekmediğine karar vermek üzere (1979 ve 1997'de yaptıkları gibi) referanduma gidecekler. Sandıktan evet oyunun çoğunlukta çıkması durumunda, İskoçya, 24 Mart 2016'da (tam olarak 413 sene sonra) bağımsızlığını resmen ilan edecek. Bu, iki kapitalist devlet arasında, noktası virgülüne planlanacak karmaşık bir egemenlik devri sürecinin başlangıcı anlamına geliyor.

Referandumda 'Hayır' diyecek olanlar,  İskoçya'nın Büyük Britanya* içinde kalarak, vergi ve bütçe konusunda biraz daha özerklik tırtıklayarak, AB'nin ve Birleşik Krallığın* finansal güvenlik çatısı altında yola devam etmesi yanlıları. Yunanistan ve İrlanda ekonomisi örneklerinden gerekli dersleri çıkarmadan. 

Eğemenlik altında alınmanın istençli (özgür irade ile) kabulündeki kırılma ve egemenlik devri taleplerinde karşımıza çıkan analiz düzeyleri belli: Tarihsel akış, kimlik, ekonomi, güvenlik ve doğal kaynaklar, demografi vb. Egemenlik kuran ve üzerinde egemenlik kurulan olmak üzere iki tarafın mevcut politikalarıyla (statüko), günlük hayatın dayattığı basit gerçekler zaman zaman uyumlu, zaman zaman da uyumsuz. Uyumun bittiği yerde, bu basit (!) gerçekler kendilerini hızlıca ve doğal olarak zamana ve mekana (tarihe) geçiriyorlar. 'İskoçya'nın Geleceği' adlı 649 sayfalık ‘Beyaz Kitap’ ülkenin bağımsızlık talebinin nedenleri ve sonuçları üzerine, rakamlarla desteklenmiş argümanlarla dolu zengin bir belge. Bu belgenin 6. bölümü** uluslararası ilişkiler ve savunma politikalarına ayrılmış.

Devlet (bağımsız) olma talebine giden yollar, iyi niyetli girişimlerle dolu ama (bağımsız) devlet olma işinin gerekleri bu iyi niyetlerle nereye kadar beraber yürüyebilir? Örneğin İskoçya Başbakanı Alex Salmond, referandumda evet oyunun çoğunlukta çıkması durumunda, Trident nükleer denizaltılarının ve diğer nükleer tesislerin dört yıl içinde İskoçya toprakları dışına çıkarılmasını talep ediyor ancak NATO çatısı altında kalmak taahhüdüyle. Bu da derhal politikalar ve gerçekler arasındaki çelişkiyi gözler önüne seriyor. Statükonun devamı ve bağımsızlık hayali arasında tamamlanması gereken boşluklardan bir diğeri olan ulusal para birimi olarak Sterling'in kullanılmaya devam etmesi de yine benzer çelişkiler içeriyor. Yeni bir yaklaşım hevesiyle dolu bu beyaz kitap, AB, NATO, OECD, WTO ve Commonwealth üyesi, en güçlü diplomatik ilişkilerini, Büyük Britanya’nın geri kalanı ve İrlanda ile kuracak olan bir İskoçya hayali sunuyor. Yeni bir yaklaşım olarak ortaya konulan bu belgenin detaylarına girildiğinde, statükonun yeniden okunduğunu görüyoruz. Ama bu sefer İskoçyalıların kendi ağzından. 

* Büyük Britanya   : İskoçya + Galler+ İngiltere, 
   Birleşik Krallık   : Büyük Britanya + Kuzey İrlanda

**http://www.scotland.gov.uk/Publications/2013/11/9348/10